Kościół św. Piotra i Pawła w Krakowie | ||||
|
Bazylika królewska (basilica regalis), czyli kościół św. Piotra i Pawła, dzięki swej imponującej architekturze i olbrzymiej kopule, zajmuje w panoramie Krakowa, obok katedry Wawelskiej i kościoła Mariackiego, bardzo znaczące miejsce. Usytuowana w centrum Krakowa przy ul. Grodzkiej, przy drodze królewskiej, fascynuje przepięknym wirydarzem z 12 figurami apostołów na jego obrzeżu, zapraszając do wnętrza kościoła, który codziennie stoi otworem dla wiernych, pielgrzymów i turystów. Nad zabytkową chrzcielnicą (1528 r.) wisi niepozorny obraz Matki Bożej z II połowy XV wieku, który w kościele Wszystkich Świętych uchodził za obraz cudowny, ponieważ wypraszano przed nim cudowne uzdrowienia. Jest wiele innych przedmiotów kultu, które są godne uwagi i opisu, ale ich odkrycie zależy od zainteresowania i wrażliwości zwiedzających. Początki kościoła parafialnego pw. Wszystkich Świętych, sięgają roku 1227. Był on budowlą romańską, co potwierdzają znaleziska romańskich płytek posadzkowych. Świątynia należała do najstarszych budowli przedkolacyjnych w obrębie dawnego Krakowa. Wznosiła się w pobliżu obecnego kościoła Franciszkanów. Pierwsza wzmianka o jej proboszczu Arnoldzie pochodzi z 1278 r. na początku XIV w. podczas pożaru uległa uszkodzeniu. Przekaz z 1386 r. wspomina erekcję ołtarza św. Antoniego i św. Leonarda, a także wiadomość o rzekomej fundacji kościoła pw. Wszystkich Świętych przez rycerza Jakuba Bobolę. W 1490 r. świątynię przeniesiono do rangi kolegiaty. Na podstawie zachowanych planów i opisów można przyjąć, że kościół był na przełomie XIV / XV w. budowlą gotycką, składającą się z dwunawowej hali wspartej na dwóch filarach, założonej na rzucie zbliżonym do kwadratu oraz wyższego dwuprzęsłowego prezbiterium, które było zamknięte wieloboczną absydą. Nawę opinały skarpy umieszczone wzdłuż ścian oraz w narożnikach. Między nimi znajdowały się ostrołukowe okna. Fasada była podzielona skarpami na trzy pola, pomiędzy którymi zaprojektowano okna i portal wejściowy. Wieńczył ją trójkątny szczyt. Konsekrowany 8 lipca 1635 r. kościół nawiązuje bryłą, układem przestrzennym i kształtem do głównej świątyni jezuitów w Rzymie - kościoła Pana Jezusa (Il Gesu). Jego kopuła zaś wzorowana jest na kopule bazyliki św. Piotra w Watykanie. Do 1773 r. pierwsza barokowa budowla Krakowa była pod opieką jezuitów, kiedy to przeprowadzono kasatę zakonu na ziemiach Rzeczypospolitej. Potem przechodziła różne koleje losu: była w gestii Komisji Edukacji Narodowej (1773 - 1786), w 1786 r. przejęli opiekę nad nią ojcowie cystersi z Mogiły, w latach 1796 - 1809 była kościołem garnizonowym wojska austriackiego, a sporadycznie pełniła funkcję cerkwi (1809 - 1915). Wreszcie w 1824 r. przeniesiono tu parafię Wszystkich Świętych, a po odzyskaniu niepodległości - świątynia pełniła rolę zarówno kościoła parafialnego, jak i garnizonowego. Warto dodać, że w podziemiach kościoła znajduje się krypta, w której spoczywa Witold Szeliga hrabia Bieliński, znajduje się sarkofag z pomnikiem nagrobnym biskupa Andrzeja Trzebickiego oraz sarkofag wybitnego pisarza Sławomira Mrożka. Te obiekty są zaczątkiem powstającego w świątyni od 2010 roku staraniem Fundacji powołanej przez wszystkie publiczne uczelnie Krakowa, Polską Akademię Umiejętności oraz Archidiecezję Krakowską Panteonu Narodowego. Obok nich wnętrze kościoła kryje późnobarokowy nagrobek rodziny Branickich, pomnik Piotra Skargi , nagrobek rodziny Rohozińskich i Michałowskich z posągiem Ecce Homo Marcelego Guyskiego, figurę Maurycego Poniatowskiego, brązowy posąg powstańca Maurycego Drużbackiego - Antoniego Madeyskiego (1912). |
Poprawiony ( niedziela, 16 kwietnia 2017 15:35 ) |